Diagnostyka obrazowa w ortopedii
Badania z zastosowaniem technik diagnostyki obrazowej to istotny czynnik w procesie ustalania rozpoznania lekarskiego, umożliwiający szybkie wdrożenie właściwego leczenia. Badania obrazowe są szczególnie istotne w leczeniu schorzeń narządu ruchu. W ortopedii i traumatologii ocenę układu mięśniowo-szkieletowego dokonuje się w oparciu o różne techniki diagnostyczne, m.in. radiografię, tomografię komputerową i rezonans magnetyczny.
Rentgen - jakie schorzenia ortopedyczne pokazuje?
Podstawowym badaniem stosowanym w diagnostyce ortopedycznej jest radiografia. Rentgen układu mięśniowo-szkieletowego pozwala na uzyskanie całościowego obrazu badanej okolicy. Taka technika umożliwia wykrycie złamań czy zwichnięć, daje też możliwość oceny postępów leczenia. Radiografia jest pierwszym badaniem zlecanym przez lekarza w przypadku urazu. Badanie rentgenowskie wykorzystuje się także do wykrywania zmian w strukturze kostnej u pacjentów z osteoporozą i reumatyzmem. Mówiąc w największym uproszczeniu, radiografia polega na przepuszczeniu przez tkankę kontrolowanej dawki promieniowania rentgenowskiego. Promienie RTG rzutowane są na prostopadłą płaszczyznę z detektorem (najczęściej jest to tzw. klisza rentgenowska). Różne tkanki charakteryzują się różną zdolnością pochłaniania promieni X – najsilniejszą wykazują właśnie kości. Typowe projekcje do wykonywania obrazów radiograficznych to zdjęcia boczne i przednio-tylne. Badanie rentgenowskie trwa zwykle nie dłużej niż kilka minut.
Rezonans magnetyczny - jakie wady ortopedyczne wykryje?
Najczęściej wykonywanym badaniem dodatkowym jest w ortopedii rezonans magnetyczny. Dzięki tej technice można otrzymać dokładną informację o stanie kości i tkanek miękkich. Badanie trwa znacznie dłużej niż wykonanie zdjęcia RTG: w tym przypadku potrzebny jest czas od 20 do 60 minut. W trakcie badania pacjent musi przez cały czas utrzymywać nieruchome ułożenie ciała, co może stanowić lekką niedogodność. Ponieważ w trakcie rezonansu nie wykorzystuje się promieni rentgenowskich, lecz wygenerowane przez aparat pole elektromagnetyczne, badanie może być powtarzane w krótkich odstępach czasu (w przeciwieństwie do tomografii komputerowej, o której za chwilę). Taka technika stosowana jest przede wszystkim w diagnozie zerwań więzadeł, naderwań oraz urazów skrętnych.
Tomografia komputerowa - diagnoza skomplikowanych złamań
Do oceny bardziej skomplikowanych złamań niezbędne jest rozszerzenie diagnostyki o tomografię komputerową. Ponieważ tomograf wykorzystuje duże ilości promieniowania rentgenowskiego, nie zaleca się wykonywanie takiego badania kobietom w ciąży oraz osobom znajdującym się w grupie podwyższonego ryzyka choroby nowotworowej. TK w diagnostyce ortopedycznej stosowany jest raczej rzadko, jednak w niektórych przypadkach jego użycie jest niezbędne. Ogromną zaletą tomografii komputerowej jest możliwość zastosowania kontrastu, czyli specjalnej substancji pozwalającej na precyzyjne określenie lokalizacji urazu lub zmiany zwyrodnieniowej. Dzięki użyciu kontrastu można dostrzec patologie niewykrywalne innymi metodami obrazowymi. W trakcie badania pacjent leży na specjalnym, ruchomym stole, który jest powoli przesuwany względem lamp. Badania tomografem przeprowadzane są m.in. w trakcie diagnostyki złamań zmęczeniowych kości piszczelowej. Dzięki tej metodzie możliwe jest uzyskanie dokładnej rekonstrukcji danego obszaru w różnych przekrojach (2D) oraz otrzymanie modeli przestrzennych (3D). Tomografia komputerowa wykorzystywana jest do oceny elementów szkieletu, natomiast rezonans magnetyczny służy przede wszystkim uzyskaniu dokładnego obrazu tkanek miękkich.
